امروز خمین گزارش می‌دهد؛فردوسی؛ پاسدار زبان فارسی و هویت ملی ایران
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «امروز خمین» ۲۵ اردیبهشت ماه، روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، شاعر حماسه‌سرای ایران و خالق شاهنامه، است.
این روز نه تنها یک مناسبت ادبی، بلکه نمادی از پاسداشت زبان فارسی و هویت ملی ایرانیان محسوب می‌شود.
فردوسی با آفرینش شاهنامه، نه تنها اسطوره‌ها و تاریخ ایران باستان را زنده نگه داشت، بلکه زبان فارسی را از خطر فراموشی نجات داد.
فردوسی در قرن چهارم هجری، در دوران حکومت سامانیان و غزنویان، زندگی می‌کرد. در آن زمان، زبان فارسی تحت تأثیر زبان عربی در حال کمرنگ شدن بود. او با صرف ۳۰ سال از عمر خود و استفاده از منابعی مانند خداینامه های ساسانی، شاهنامه را سرود. این اثر عظیم با بیش از ۵۰ هزار بیت، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین حماسه‌های جهان شناخته می‌شود.
فردوسی نه تنها به واسطهٔ شاهنامه، بلکه به دلیل منش والا و اخلاق ستودنی‌اش نیز الهام‌بخش نسل‌ها بوده است. او در طول زندگی خود، پایبندی به حق‌گویی، عدالت‌طلبی و عشق به میهن را سرلوحهٔ کار خویش قرار داد.
حتی در شرایطی که تحت فشار حکومت غزنویان قرار گرفت، حاضر نشد برای دریافت پاداش مادی، از باورهای خود کوتاه بیاید.نقل است که وقتی سلطان محمود غزنوی به او پیشنهاد ثروت داد، فردوسی ترجیح داد غیرت ملی و استقلال فکری خود را حفظ کند و در نهایت، بی‌پناه و فقیر از دنیا رفت. این رفتار، نشان‌دهندهٔ عزت نفس و آزادگی اوست که در اشعارش نیز به روشنی دیده می‌شود.
یکی از ویژگی‌های برجستهٔ فردوسی، تکریم انسان‌ها فارغ از نژاد و دین بود. او در شاهنامه، قهرمانانی از تبارهای مختلف را ستوده و بر ارزش‌های مشترک انسانی تأکید کرده است.
در داستان رستم و سهراب، تراژدی جنگِ پدر و پسر را به تصویر می‌کشد تا نشان دهد که خشونت و کینه‌توزی، جز ویرانی نتیجه‌ای ندارد.
فردوسی در جای‌جای شاهنامه، از مدارا، بخشش و جوانمردی سخن می‌گوید و این آموزه‌ها را با روایت‌های حماسی درهم می‌آمیزد. این نگاه انسان‌محور، باعث شده است که شاهنامه نه فقط یک اثر ملی، بلکه پیام‌آور صلح و همزیستیبرای تمام جهانیان باشد.
برخلاف بسیاری از شاعران درباری که همواره در مدح پادشاهان شعر سروده‌اند، فردوسی همراه و همنشین مردم عادی بود. او زندگی ساده‌ای داشت و با وجود آگاهی عمیق از تاریخ و ادبیات، هرگز خود را برتر از دیگران نمی‌دانست.
در روایت‌ها آمده است که حتی در دوران پیری، به گفتهٔ خودش، «بسی رنج بردم» تا شاهنامه را به پایان برساند، اما هرگز از این رنج شکایت نکرد. این فروتنی و پشتکار، باعث شد که نام او نه فقط در میان ادیبان، بلکه در دل تودهٔ مردم نیز جاودانه بماند.
فردوسی به راستی مردمی می‌اندیشید و برای مردم می‌سرود، و همین ویژگی، او را به چهره‌ای محبوب و قابل احترام در طول تاریخ تبدیل کرده است.
دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی، استاد برجسته ادبیات فارسی، می‌گوید: فردوسی با شاهنامه، زبان فارسی را از خطر نابودی نجات داد. اگر او نبود، امروز ما به زبان عربی یا ترکی سخن می‌گفتیم.
شاهنامه تنها به ایران محدود نمی‌شود. این اثر در بسیاری از کشورها، از جمله تاجیکستان، افغانستان، هند، و حتی اروپا، مورد مطالعه قرار گرفته است. دانشگاه‌های معتبر جهان، مانند هاروارددو آکسفورد، رشته‌هایی برای مطالعه شاهنامه و ادبیات حماسی ایران دارند.
پروفسور دیک دیویس، مترجم انگلیسی شاهنامه، معتقد است:
شاهنامه نه فقط یک کتاب شعر، بلکه یک گنجینه فرهنگی است که جهان باید بیشتر با آن آشنا شود.
با وجود اهمیت شاهنامه، برخی کارشناسان معتقدند که امروزه نسل جوان کمتر با این اثر آشناست. دکتر سجاد آیدنلو، پژوهشگر شاهنامه، می‌گوید: متأسفانه در نظام آموزشی ما، شاهنامه آن‌طور که باید تدریس نمی‌شود. باید از ظرفیت‌های دیجیتال و رسانه‌ها برای معرفی فردوسی به نسل جدید استفاده کرد.
در همین راستا، برخی مؤسسات فرهنگی اقدام به تولید پویانمایی‌ها، بازی‌های رایانه‌ای، و پادکست‌های آموزشی بر اساس داستان‌های شاهنامه کرده‌اند.
فردوسی نه تنها یک شاعر، بلکه یک مصلح فرهنگی بود که با خلق شاهنامه، هویت ایرانی را جاودانه کرد.
دیدگاهتان را بنویسید